در حسبت بر زرگران

زرگران باید ظروف زرین و سیمین و زیورآلات را به غیر جنس بفروشند تا تفاوت آن حلال شودو اگر به جنس بفروشند تفاوت حرام است .و نیز از نسیه بپرهیزند ،و قبض فی‌المثل صورت گیرد چنانکه در فصل ربا گفتیم .

هرگاه زرگر زیورآلات را که مغشوش (مخلوط به مواد دیگر) است بفروشد باید مقدار آن مواد را به خریدار توضیح دهد ،و چون بخواهد زیور برای کسی بسازد ،نخست آن را وزن کند و سپس در حضور او در کوره نهد و پس از بیرون آوردن دوباره وزن کند و عین آن را به وی دهد تا صاحب زیور تقلب نپندارد و اگر به لحیم نیازمند باشد پیش از لحیم نیز وزن کند ،و باید هر نگین یا گوهری را که بر انگشتری یا زیورآلات می‌نشاند از پیش در حضور صاحبش وزن کند .باری تدریس و تقلب زرگران نهانی است و به سختی آشکار می‌شود و تنها امانت و دیانت ایشان می‌تواند آنان را از تقلب باز دارد .زرگران درباره مواد جلا دهنده و رنگها آگاهی بیشتری دارند .برخی از ایشان نقره را با ماده ای رنگ می‌کنند که هرگز نمی‌ریزد مگر آنکه در روباص بنهند .

کوره های ریخته گری نباید بلند تر باشد ،بلکه خمره ای در سطح زمین بسازند چنانکه طلا و نقره را که زرگر ور آن می‌گدازد از چشم صاحبش پوشیده نباشد .و نیز نباید از بوته چیزی که موسوم به سیل النار است بدزدد،و در آن مس و مواد دیگر نیامیزد .همچنین انگشتر سازان نباید انگشتری را به وسیله سربی (یا قلعی) که در زیر نگین تعبیه می‌کنند سنگین کنند و به نام نقره به مردم بفروشند .و باید صفات نگین را به راستی بگویند ،زیرا غالبا شیشه رنگ کرده است .و اگر محتسب اطلاع یابد که کسب به چنین کارها دست میازد تعزیرش کند و برملاسازد تا تباهکاران پند گیرند .

اما خاکه دکان زرگران را که از آن مردم و مجهول المالک است شایسته است که بفروشند و از طرف صاحبانش صدقه دهند. و روانیست که آن را جز در برابر فلوس ( یا عوضی که غیر جنس باشد ) بفروشند ،زیرا به یقین آمیخته به طلا و نقره است و سبب ربا می‌شود.

در حسبت بر صرافان